Κλείνοντας τον κύκλο του Εργαστηρίου Αντισωμάτων ενάντια στην έκθεση "Bodies" ...

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ





Το Εργαστήριο Αντισωμάτων σας προσκαλεί στο πάρκο Ναυαρίνου
την ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ, 26/6 ώρα 21:00'
για να παρακολουθήσουμε μαζί
το συγκλονιστικό 35λεπτο ντοκιμαντέρ του Αλέν Ρενέ
Η ΝΥΧΤΑ ΚΙ Η ΚΑΤΑΧΝΙΑ (1955)
και να συζητήσουμε
με αφορμή τις εισηγήσεις των
Δημήτρη Βεργέτη
και
Φώτη Τερζάκη

ΛΙΓΑ ΑΚΟΜΑ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΤΩΝ ΣΩΜΑΤΩΝ
στις εκθέσεις τύπου «Bodies»


Μεγάλος θόρυβος έχει γίνει στο εξωτερικό από άτομα, δημοσιογράφους, οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και θρησκευτικούς, επιστημονικούς, κρατικούς και άλλους φορείς σχετικά με την προέλευση των σωμάτων και των οργάνων στις εκθέσεις τύπου «Bodies…». Μετά την πρώτη παρουσίασή μας αυτού του θέματος στην ανάρτηση της 20 Μαρτίου («Μικρή ιστορία της υπόθεσης Bodies»), προσπαθήσαμε εδώ να συγκεντρώσουμε κάποιες επιπλέον σχετικές πληροφορίες (ορισμένες γνωστές, άλλες όχι τόσο) που πιστεύουμε ότι δίνουν μια συνολικότερη εικόνα του όλου ζητήματος.

Κίνα: τι συμβαίνει στη «Μέκκα» της πλαστινοποίησης;

Τον προβληματισμό για την προέλευση των σωμάτων και των οργάνων στις διάφορες εκθέσεις τύπου «Bodies» ενέτεινε το γεγονός, ότι εδώ και τουλάχιστον δύο δεκαετίες η Κίνα, όχι μόνον έχει εξελιχθεί σε διεθνές κέντρο μεταμοσχεύσεων, αλλά και έχει επανειλημμένα κατηγορηθεί ως σημαντικό κέντρο εμπορίας ανθρώπινων οργάνων που χρησιμοποιούνται σε μεταμοσχεύσεις. Σύμφωνα με τις σχετικές καταγγελίες σε μεγάλο βαθμό αυτά τα όργανα προέρχονται όχι μόνο από εκτελεσθέντες φυλακισμένους, χωρίς ποτέ αυτοί ή οι οικείοι τους να έχουν συναινέσει σε κάτι τέτοιο, αλλά και από μέλη της πνευματικής κίνησης Falun Gong, που είναι γνωστό ότι διώκονται απηνώς στην Κίνα και συχνά κρατούνται χωρίς δίκη. (Θα ήταν περιττό να αναφέρουμε εδώ σχετικά links, καθώς μία αναζήτηση στο Διαδίκτυο, θα φέρει στην επιφάνεια αναρίθμητες σχετικές αναφορές.) Πολλοί επίσης πιστεύουν ότι στο εμπόριο αυτό εμπλέκονται οι κινεζικές αρχές. Σε σχετικό δημοσίευμα της USA Today, o Μαρκ Άλισον (Mark Allison), ερευνητής της Διεθνούς Αμνηστίας στο Χονγκ Κονγκ φέρεται να έχει δηλώσει: «Έχουμε συγκεντρώσει ισχυρές ενδείξεις που υποδηλώνουν την εμπλοκή της αστυνομίας, δικαστηρίων και νοσοκομείων στο εμπόριο οργάνων.» Σύμφωνα με το ίδιο δημοσίευμα η Διεθνής Αμνηστία εκτιμά ότι τα τεράστια κέρδη από την πώληση οργάνων που προέρχονται από φυλακισμένους πιθανώς να είναι ένας από τους λόγους που η Κίνα αρνείται να καταργήσει τη θανατική ποινή [http://www.usatoday.com/news/world/2006-06-14-death-van_x.htm].

Όπως υποστηρίζει η γαλλική ανθρωπιστική οργάνωση «Αλληλεγγύη στην Κίνα», οι εκτελέσεις φυλακισμένων στην Κίνα ξεπερνούν τις 6000 ενώ υπάρχουν δεκάδες αδικήματα που επισύρουν θανατική ποινή –από τη ληστεία και την εμπορία ναρκωτικών μέχρι την ηλεκτρονική πειρατεία και το λαθρεμπόριο τσιγάρων. Τα τελευταία χρόνια η παραδοσιακή εκτέλεση της θανατικής ποινής με πυροβολισμό στο πίσω μέρος του κεφαλιού αντικαθίσταται σιγά-σιγά με την πιο σύγχρονη μέθοδο της θανατηφόρου ένεσης. Σύμφωνα με το ανωτέρω δημοσίευμα της USA Today, η ένεση προσφέρει το πλεονέκτημα ότι αφήνει ανέπαφο το σώμα και, καθώς απαιτεί τη συμμετοχή γιατρών, τα όργανα μπορούν «να αφαιρεθούν με πιο γρήγορο και πιο αποτελεσματικό τρόπο, απ’ ό,τι αν ο φυλακισμένος πυροβοληθεί» [http://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=5637687].

Από τις σχετικές καταγγελίες, μια που γνώρισε μεγάλη δημοσιότητα και αναφέρεται σε αρκετές περιπτώσεις σε κείμενα που θίγουν την προέλευση των σωμάτων και οργάνων στις εκθέσεις τύπου «Bodies», είναι αυτή που συνέταξαν δύο ανεξάρτητοι Καναδοί ερευνητές, ο πρώην βουλευτής και πρώην υφυπουργός David Kilgour και ο εξειδικευμένος σε υποθέσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων δικηγόρος David Matas. Πρόκειται για μία έκθεση με τίτλο «Report into Allegations of Organ Harvesting of Falun Gong Practitioners in China», η οποία παρουσιάζει μια σειρά ενδείξεων για πρακτικές παράνομης αφαίρεσης οργάνων από ζωντανούς δότες, φυλακισμένους οπαδούς της πνευματικής κίνησης Falun Gong, οι οποίοι βέβαια πεθαίνουν στη διάρκεια αυτής της διαδικασίας. Στα συμπεράσματά της η έκθεση αυτή αναφέρει: «Η περαιτέρω έρευνά μας ενίσχυσε το αρχικό μας συμπέρασμα ότι οι ισχυρισμοί είναι αληθινοί. Πιστεύουμε ότι υπήρξε και συνεχίζει να υπάρχει σήμερα μία ευρείας κλίμακας συλλογή οργάνων από ασκούμενους του Falun Gong χωρίς τη θέλησή τους... Το συμπέρασμά μας δεν προέρχεται από κάποιο επί μέρους αποδεικτικό στοιχείο, αλλά από το συνταίριασμα όλων των ενδείξεων που έχουμε εξετάσει. Κάθε επί μέρους τμήμα των ενδείξεων που έχουμε εξετάσει, είναι, από μόνο του, επαληθεύσιμο και, στις περισσότερες περιπτώσεις, αδιαμφισβήτητο. Όλα μαζί σχηματίζουν μία πλήρη, καταδικαστική εικόνα. Αυτό που μας έχει πείσει, είναι ο συνδυασμός όλων αυτών των ενδείξεων» [http://organharvestinvestigation.net/].

Η κινεζική κυβέρνηση έχει βεβαίως αρνηθεί κάθε κατηγορία σχετικά με εμπόριο οργάνων και σχετική εκμετάλλευση φυλακισμένων, και πράγματι ποτέ δεν έχει αποδειχθεί τίποτα. Ωστόσο, απλώς και μόνο το γεγονός ότι, κάτω από το βάρος των σχετικών καταγγελιών, τη διεθνή πίεση που αυτές επέφεραν και την εικόνα που ήθελε να μεταφέρει προς τα έξω ενόψει των Ολυμπιακών Αγώνων του 2008, μόλις το Μάιο του 2007 πέρασε νόμο που απαγορεύει το εμπόριο οργάνων [http://news.xinhuanet.com/english/2007-04/06/content_5944003.htm], λέει κάποια πράγματα για την κατάσταση που επικρατούσε πριν. Πολλοί, βέβαια, διατηρούν σοβαρές αμφιβολίες για την αποτελεσματικότητα αυτού του νόμου...

Φον Χάγκενς: εθελοντές δότες, αλλά όχι μόνον...

Ο Γκίντερ φον Χάγκενς, εφευρέτης της τεχνικής της πλαστινοποίησης, έχει σε μεγάλο βαθμό παρακάμψει το «σκόπελο» της προέλευσης των σωμάτων που επιδεικνύονται στις δικές του εκθέσεις, έχοντας ξεκινήσει από το 1982 ένα πρόγραμμα δωρεάς σωμάτων από εθελοντές δότες. Μέχρι στιγμής στο πρόγραμμα έχουν εγγραφεί πάνω από 9.000 δότες (κυρίως δυτικοευρωπαίοι) εκ των οποίων έχουν ήδη πεθάνει οι 531 [http://en.wikipedia.org/wiki/Plastination]. Ωστόσο, ενώ είναι ξεκάθαρο ότι τα πλήρη σώματα που εκτίθενται στις εκθέσεις του προέρχονται από αυτό, δε συμβαίνει το ίδιο με τα όργανα που επιδεικνύονται σε αυτές ή με τα δείγματα που πωλούνται σε ιατρικές σχολές.

Στο θόρυβο που ακολούθησε το άνοιγμα μιας έκθεσης του φον Χάγκενς στο Λονδίνο το 2002, ένας εκπρόσωπός της δήλωσε στον Guardian: «Η ταυτότητα για τα πλήρη σώματα είναι απόλυτα και ξεκάθαρα γνωστή. Δεν μπορώ όμως να πω το ίδιο πράγμα για όλα τα επί μέρους δείγματα οργάνων.Προέρχονται από παντού.» [http://www.guardian.co.uk/world/2002/mar/17/paulharris.kateconnolly]. Σύμφωνα επίσης με το Channel4, ο ίδιος ο φον Χάγκενς δεν πιστεύει ότι είναι απαραίτητο να υπάρχει συναίνεση σε κάθε περίπτωση για τη χρήση οργάνων [http://www.channel4.com/science/microsites/A/anatomists/ethics1.html]. Πάντως ο ανταγωνιστής του κ. Arnie Geller, μέχρι πρότινος πρόεδρος της Premier Exhibitions [απομακρύνθηκε πρόσφατα από αυτή τη θέση λόγω κακών οικονομικών αποτελεσμάτωνhttp://atlanta.bizjournals.com/atlanta/stories/2009/01/26/daily116.html], είχε και αυτός επισημάνει στους New York Times για τον φον Χάγκενς ότι: «Λέει ότι τα δείγματά του με πλήρες σώμα είναι όλα δωρητές, αλλά τα όργανά του μπορεί να μην προέρχονται από δωρητές. Ακούστε προσεκτικά τι λέει.» [http://www.nytimes.com/2006/08/08/business/worldbusiness/08bodies.html?pagewanted=2&_r=1&hp].

Παρόλες τις προσπάθειές του, ο φον Χάγκενς δεν έχει καταφέρει να αποφύγει μερικά «γκρίζα σημεία» στο ιστορικό των δραστηριοτήτων του. Ένα τέτοιο είχε επίκεντρο το Νοβοσιμπίρσκ της Ρωσίας. Το 1999 ο φον Χάγκενς έκανε μία συμφωνία ανταλλαγής με την Ιατρική Σχολή της πόλης, σύμφωνα με την οποία η σχολή θα τροφοδοτούσε το ινστιτούτο του με πτώματα και αυτό θα της έδινε γι’ αντάλλαγμα πλαστινοποιημένα «δείγματα». Η ανταλλαγή θα λειτουργούσε κάτω από τη νομική ομπρέλα του ρωσικού νόμου που επιτρέπει σε «αζήτητα σώματα» να χρησιμοποιηθούν για επιστημονική έρευνα, μια συνηθισμένη πρακτική σε πολλές χώρες του κόσμου. Πράγματι, το 2000 μία αποστολή 56 σωμάτων και 440 εγκεφάλων στάλθηκε στο ινστιτούτο του φον Χάγκενς στη Γερμανία. Μερικούς μήνες αργότερα, όμως, η ρωσική αστυνομία κατέσχεσε στο τελωνείο μία νέα αποστολή με 32 σώματα. Για τουλάχιστον 8 από αυτά οι οικείοι δεν γνώριζαν τίποτα, και μάλιστα σε ορισμένες περιπτώσεις είχαν παραλάβει και τις υποτιθέμενες «στάχτες» τους. Ο φον Χάγκενς απάντησε σχετικά στο BBC ότι οι αποστολές από τη Ρωσία παραδίδονται σε αυτόν ως «ανώνυμα εμπορεύματα» και δήλωσε ότι: «Αυτά τα δείγματα δεν ήρθαν σε εμένα ως πρόσωπα. Δεν είχα κάποια ετικέτα με όνομα σε αυτά. Δε γνωρίζω αν αυτός ο πνεύμονας ή αυτός ο εγκέφαλος προέρχονται από αυτό ή εκείνο το πρόσωπο» [http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/2535471.stm]. Σε σχετική δίκη που ακολούθησε, παραπέμφθηκε ο αρχι-ιατροδικαστής του Νοβοσιμπίρσκ Vladimir Novosyοlov, ο οποίος και καταδικάστηκε το 2005 για «κατάχρηση εξουσίας». [http://en.rian.ru/society/20050822/41200947.html]. Η ποινή του ήταν ένα ασήμαντο πρόστιμο (1.224 δολάρια!), σύμφωνα μάλιστα με το ρωσικό πρακτορείο Novosti, το 2008 σκόπευε να ασκήσει έφεση στην καταδικαστική απόφαση [http://www.pressemeldinger.no/read.asp?RecNo=15417]. Δεν γνωρίζουμε την κατάληξη της ιστορίας, ο σχετικός θόρυβος πάντως είχε ως αποτέλεσμα την ακύρωση της συμφωνίας ανταλλαγής του φον Χάγκενς με τη ρωσική ιατρική σχολή. Καμία κατηγορία δεν απευθύνθηκε στον φον Χάγκενς.

Το 2004 το γερμανικό περιοδικό Der Spiegel δημοσίευσε σε άρθρο του ότι κάποια από τα πτώματα που χρησιμοποιούσε ο φον Χάγκενς προέρχονταν από εκτελεσθέντες φυλακισμένους στην Κίνα. Ο φον Χάγκενς κατέφυγε στα δικαστήρια, τα οποία το 2005 επέβαλαν ασφαλιστικά μέτρα, που απαγόρευαν στο Der Spiegel να ισχυριστεί στο εξής – είτε άμεσα, είτε έμμεσα - ότι «ο Γκίντερ φον Χάγκενς επιδεικνύει σώματα εκτελεσθέντων Κινέζων φυλακισμένων στην έκθεση BODY WORLDS». Ο ίδιος ο φον Χάγκενς δήλωσε σχετικά: «Δεν έχω ποτέ πλαστινοποιήσει σώματα εκτελεσμένων, γιατί, με βάση τις ηθικές μου αντιλήψεις, δεν εγκρίνω τη χρήση τέτοιων σωμάτων για ανατομικούς σκοπούς» [http://www.pressemeldinger.no/read.asp?RecNo=15417].

Ωστόσο, σε άρθρο που δημοσιεύθηκε στο Guardian στις 23 Ιανουαρίου 2004 αναφέρεται ότι ο φον Χάγκενς συμφώνησε να επιστρέψει επτά πτώματα Κινέζων για ταφή, όταν αποκαλύφθηκε ότι αυτά έφεραν πληγές στο κεφάλι, τα δύο από σφαίρα [http://www.guardian.co.uk/world/2004/jan/23/arts.china].

Σε άλλο σχετικό άρθρο που δημοσιεύθηκε στις 22 Ιανουαρίου 2004 από το BBC NEWS ο ίδιος ο φον Χάγκενς δήλωνε «Δεν έχω ποτέ χρησιμοποιήσει ανθρώπους που έχουν καταδικαστεί σε θάνατο. Το περιοδικό Spiegel με ρώτησε αν το αποκλείω. Όχι, βέβαια δεν μπορώ να το αποκλείσω τελείως, γιατί δεν γνωρίζω αν το σώμα ενός ανθρώπου που είχε καταδικαστεί σε θάνατο στάλθηκε ποτέ σε εμάς χωρίς εμείς να το γνωρίζουμε. Πιστεύω ότι αυτό είναι τελείως απίθανο. Πρακτικά μπορώ να το αποκλείσω» [http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/3420483.stm].

Ένα επιπλέον εμπόδιο στον προσδιορισμό της προέλευσης των σωμάτων στις εκθέσεις τύπου «Bodies», είναι η σκόπιμη διαδικασία «ανωνυμοποίησης» που υφίστανται. Σε σχετικό άρθρο του, το οποίο αναφέρεται στις εκθέσεις του φον Χάγκενς, το αμερικανικό μη-κερδοσκοπικό δίκτυο ενημέρωσης National Public Radio (NPR), σημειώνει: «Το NPR έχει μάθει ότι δεν υπάρχει ξεκάθαρη σύνδεση ανάμεσα στους εθελοντές δότες και τα σώματα που εκτίθενται. Οι άνθρωποι που δωρίζουν τα σώματά τους στο φον Χάγκενς στέλνουν δηλώσεις συγκατάθεσης στο Ινστιτούτο Πλαστινοποίησης που αυτός έχει ιδρύσει. Πληρώνουν για τη μεταφορά των σωμάτων τους σε μία μονάδα πλαστινοποίησης. Εκεί, ελέγχονται οι δηλώσεις συγκατάθεσης και τα πιστοποιητικά θανάτου. Έπειτα, όλα αυτά τα έγγραφα διαχωρίζονται από τα σώματα, τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν για εκθέσεις ή να πουληθούν σε κομμάτια σε ιατρικές σχολές. Κανείς δεν γνωρίζει με βεβαιότητα (την τύχη τους), γιατί κάθε πλαστινοποιημένο πτώμα γίνεται ανώνυμο για να προστατευθεί η ιδιωτικότητά του. Ο Hans Martin Sass, καθηγητής φιλοσοφίας με ειδικότητα στην ηθική, προσελήφθη από το Κέντρο Επιστημών της Καλιφόρνιας (California Science Center) για να διερευνήσει τη Body Worlds πριν το ντεμπούτο της έκθεσης στις ΗΠΑ το 2004. Ταίριαξε πάνω από 200 δηλώσεις συγκατάθεσης με πιστοποιητικά θανάτου, αλλά δεν ταίριαξε τα έγγραφα με συγκεκριμένα σώματα που εκθέτει ο φον Χάγκενς» [http://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=5637687].

Τι βλέπουν οι επισκέπτες στο Γκάζι;

Όσον αφορά στη Premier Exhibitions, την ανταγωνίστρια του φον Χάγκενς και διοργανώτρια της έκθεσης «Bodies-Η έκθεση» στο Γκάζι, σχετική αναφορά για την προέλευση των δικών της «εκθεμάτων» κάναμε σε προηγούμενο κείμενο μας, στο «Μια μικρή ιστορία της υπόθεσης «Bodies»...». Για όσους δεν το έχουν διαβάσει ακόμα, ή δεν προτίθενται να το διαβάσουν, αναφέρουμε συνοπτικά τα εξής.

Τα σώματα και τα όργανα που εκτίθενται στις εκθέσεις «Bodies-The Exhibition» της Premier προέρχονται από την Κίνα. Η Premier, μια εταιρεία που ασχολείται με εκθέσεις κάθε λογής, τα έχει ουσιαστικά νοικιάσει από μία κινέζικη εταιρεία, τη Dalian Medical University Plastination Co., στην οποία συμμετέχει ο κ. Χονγκ-Γιν Σούι, πρώην «μαθητής» και νυν ανταγωνιστής του φον Χάγκενς.

Οι υπεύθυνοι της Premier έχουν παραδεχθεί, ότι δεν ανήκουν σε εθελοντές δότες και έχουν δηλώσει πως προέρχονται από «αζήτητα» πτώματα ανθρώπων που πέθαναν από φυσικά αίτια, τα οποία περιήλθαν νόμιμα στη Dalian Medical University Plastination Co. [1. http://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=5637687 2. www.carnegiesciencecenter.org/bodies/bodiesorigin.pdf 3. http://www.prxi.com/pdf/FEAOD.pdf].

Από όσο τουλάχιστον γνωρίζουμε, ωστόσο, η πιο διεξοδική και αδιαμφισβήτητη εξέταση αυτών των δηλώσεων έγινε πέρυσι από τη Γενική Εισαγγελία της Νέας Υόρκης, με αφορμή και αντικείμενο την εκεί έκθεση «Bodies-The Exhibition» (ομότιτλη με την έκθεση της Αθήνας). Η σχετική έρευνα είχε ως αποτέλεσμα μία συμφωνία ανάμεσα στη Γενική Εισαγγελία και την Premier, σύμφωνα με την οποία η τελευταία αποδεχόταν να αναρτήσει στο δικτυακό της τόπο και στη συγκεκριμένη έκθεση, δήλωση που έλεγε ότι δεν μπορούσε η ίδια να διακριβώσει ανεξάρτητα την προέλευση των «εκθεμάτων», και δεσμευόταν να επιστρέψει το πλήρες αντίτιμο του εισιτηρίου στους επισκέπτες της έκθεσης που δεν θα την είχαν δει αν γνώριζαν την αμφισβητήσιμη προέλευσή τους [http://www.prxi.com/pdf/FEAOD.pdf].

Ο ίδιος ο Γενικός Εισαγγελέας της Νέας Υόρκης, Άντριου Κουόμο, συνόψισε τα προσωπικά του σχετικά συμπεράσματα ως εξής: «Η θλιβερή πραγματικότητα είναι ότι η Premier Exhibitions έχει αποκομίσει κέρδη από την επίδειξη λειψάνων από άτομα που μπορεί να έχουν βασανιστεί ή εκτελεστεί στην Κίνα.» [http://www.oag.state.ny.us/media_center/2008/may/may29a_08.html].

Ως γνωστόν, η έκθεση στο Γκάζι διοργανώνεται με τη συνεργασία της «Τεχνόπολις» του Δήμου Αθηναίων και τελεί υπό την Αιγίδα του Δήμου Αθηναίων, του Πολιτισμικού Οργανισμού του Δήμου Αθηναίων και του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων. Μέχρι σήμερα παραμένει ασαφές κατά πόσον οι δημόσιοι (ή υπό κρατική εποπτεία) οργανισμοί έχουν εξετάσει λεπτομερώς και κρατούν στη διάθεσή τους πιστοποιητικά για την προέλευση των εκτιθέμενων σωμάτων, και μάλιστα πιστοποιητικά που αποδεικνύουν κάτι διαφορετικό από όσα έφερε στο φως ο κ. Κουόμο.

Οπωσδήποτε όμως προκύπτουν λογικά ερωτήματα γύρω από τη φύση αυτών των πιστοποιητικών. Κάποιο φως στην υπόθεση ρίχνουν οι δικτυακοί τόποι της ίδιας της Premier.

Δυο «οικογένειες» εκθέσεων από την Premier Exhibitions

Πιο συγκεκριμένα: Σύμφωνα με το δικτυακό τόπο της Premier [http://www.prxi.com/prxi.html], αυτή διοργανώνει ταυτόχρονα δύο «οικογένειες» εκθέσεων με πλαστινοποιημένα πτώματα και όργανα: τη «Bodies… The Exhibition» και τη «Bodies Revealed». Καθεμία από αυτές τις «οικογένειες» μπορεί να έχει παράλληλες εκθέσεις σε περισσότερες από μία πόλεις, όπως συμβαίνει για παράδειγμα αυτήν την εποχή με τη «Bodies-The Exhibition», που έχει παράλληλες εκθέσεις σε τουλάχιστον έξι πόλεις του κόσμου, ανάμεσά τους η Νέα Υόρκη και η Αθήνα. Σύμφωνα, πάλι, με τους δικτυακούς τόπους που έχει δημιουργήσει η Premier για καθεμία από αυτές τις δύο «οικογένειες» εκθέσεων, η προέλευση των πτωμάτων και οργάνων που εκτίθενται σε αυτές, φαίνεται να είναι διαφορετική.

Bodies Revealed. Πράγματι. Στο δικτυακό τόπο της «Bodies Revealed» [http://www.bodiesrevealed.com/] υπάρχει σχετική παράγραφος που αναφέρει:

«Αποποίηση ευθύνης:
Οι προμηθευτές της Premier διαβεβαιώνουν ότι τα δείγματα των εκθέσεων Bodies Revealed έχουν δωριθεί για εκπαιδευτικούς σκοπούς είτε από τους ίδιους τους αποθανόντες, είτε από εξουσιοδοτημένα μέλη της οικογένειάς τους, και ότι τα δείγματα πέθαναν από φυσικές αιτίες. Ένας συνταξιούχος καθηγητής ανατομίας κι ένας βιολογικός ανθρωπολόγος εξετάζουν τα δείγματα για λογαριασμό της Premier και δεν έχουν βρει ποτέ ενδείξεις που να σχετίζονται με σωματικούς τραυματισμούς. Η Premier, ωστόσο, δεν μπορεί να εγγυηθεί από μόνη της την προέλευση των δειγμάτων».

Οφείλουμε πάντως να σημειώσουμε, ότι κατά την επίσκεψη αυτής της έκθεσης στο Κάνσας των ΗΠΑ το 2008, παρουσιάστηκαν κάποιες περιπλοκές που έριξαν βαριές σκιές και στη διαβεβαίωση της Premier ότι τα σώματα που εκτέθηκαν εκεί προέρχονταν από δωρητές σώματος. Συγκεκριμένα, σύμφωνα πάντοτε με όσα αναφέρει το ιστολόγιο της εφημερίδας The Catholic Key (TCK) του Κάνσας [http://catholickey.blogspot.com/2008/08/more-bodies-revealed-revelations.html], η δήλωση δωρεάς που παρουσίασε η Union Station (συνδιοργανωτής της έκθεσης Bodies Revealed εκεί) στην TCK με τον ισχυρισμό, ότι πρόκειται για μεταφρασμένη στα αγγλικά δήλωση δωρητή από την Κίνα – την οποία υποτίθεται ότι είχαν υπογράψει όλοι όσων τα σώματα παρουσιάζονταν εκεί -, αποδείχτηκε ότι ήταν «μαϊμού»].Πιο συγκεκριμένα, ήταν μια δήλωση δωρεάς σώματος ενός μη-κερδοσκοπικού ιατρικού οργανισμού, του Anatomy Gifts Registry (AGR). H TCK απευθύνθηκε στον οργανισμό αυτό, όπου τη διαβεβαίωσαν ότι δεν έχουν καμιά απολύτως σχέση με την Premier Exhibitions. Τότε ο γενικός διευθυντής της Premier, κ. Brian Wainger, δήλωσε στην TCK, ότι είχε αποσαφηνίσει στη συνδιοργανώτρια Union Station πως η Premier δεν είχε στα χέρια της δηλώσεις δωρεάς σώματος για τα σώματα που παρουσιάζονταν στην έκθεση Bodies Revealed και πως διέθετε απλώς την ένορκη βεβαίωση των προμηθευτών της, μιας ταϊβανέζικης εταιρίας ονόματι Genlife Biomedical, ότι τα σώματα αυτά προέρχονται από δωρητές. Όταν όμως η TCK απευθύνθηκε στην Genlife Biomedical, αποδείχτηκε ότι η εταιρία αυτή ούτε προμηθεύεται ούτε και πλαστινοποιεί η ίδια τα πτώματα που διοχετεύει στην Premier, αλλά ότι τα παραλαμβάνει από μια άλλη εταιρεία, την Nanjing Suyi Plastination Laboratories, που εδρεύει στο Nanjing της Κίνας. Κανονικό μπαλάκι! Επομένως είναι δύσκολο να πειστεί κανείς για την αξία της ένορκης βεβαίωσης της μεσολαβήτριας Genlife Biomedical. Ταυτόχρονα, σύμφωνα πάντοτε με την TCK, στον ισχυρισμό της Union Station ότι τα πτώματα, που έχει στην κατοχή της η Nanjing Suyi Plastination Laboratories προέρχονται από «έγκυρα πανεπιστημιακά ιδρύματα της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας», απάντησε ο ίδιος ο Κοσμήτορας του Ανατομείου της ιατρικής σχολής του Nanjing, δρ. Ζιόνγκ Ντινγκ, λέγοντας ότι δεν έχουν προμηθεύσει με σώματα ποτέ και κανένα εργαστήριο πλαστινοποίησης, πόσο μάλλον αφού υπάρχει έλλειμμα σωμάτων στο ίδιο το Ανατομείο της σχολής.

Bodies-The Exhibition. Από την άλλη μεριά, στο δικτυακό τόπο της «Bodies-The Exhibition» [http://www.bodiestheexhibition.com/bodies.html και επιλογή «ABOUT THE EXHIBITION» -> «FAQS», στην εφαρμογή flash που εμφανίζεται], η οποία αφορά και στην έκθεση της Τεχνόπολης, στην ερώτηση «Από πού προέρχονται τα δείγματα πλήρους σώματος;» (εννοεί τα ολόκληρα σώματα που εκτίθενται), δίνεται η εξής απάντηση:

"Τα δείγματα πλήρους σώματος είναι πρόσωπα που έζησαν στην Κίνα και πέθαναν από φυσικές αιτίες. Αφού οι σοροί τους δεν ζητήθηκαν από οικείους, σύμφωνα με την κινέζικη νομοθεσία, τα σώματά τους παραδόθηκαν τελικά σε ιατρική σχολή για εκπαιδευτικούς και ερευνητικούς σκοπούς. Όποιες διαθέσιμες πληροφορίες υπάρχουν σχετικά με την ταυτότητα, το ιατρικό ιστορικό και την αιτία θανάτου, παραμένουν αυστηρώς εμπιστευτικές»

Όσον αφορά λοιπόν στα εκθέματα της «οικογένειας» «Bodies-The Exhibition», στα οποία είναι λογικό να συμπεριλάβουμε και αυτά της Αθήνας, η ίδια η Premier δεν αναφέρει τίποτα για δωρητές. Και η παραπάνω παράγραφος ουσιαστικά συμπυκνώνει και τα επιχειρήματα που παρουσίασε στη σχετική έρευνα της Γενικής Εισαγγελίας της Νέας Υόρκης – επιχειρήματα που ο εκεί εισαγγελέας έκρινε ανεπαρκή.

Στο άρθρο του National Public Radio που αναφέραμε παραπάνω, υπάρχει άλλη μία αναφορά για τα εκθέματα της Premier. Μεταφράζουμε: «Όταν η Bodies-The Exhibition πρωτάνοιξε στην Τάμπα της Φλόριδας, πέρυσι το καλοκαίρι, η πολιτειακή Επιτροπή Ανατομίας ζήτησε έγγραφη τεκμηρίωση που να αποδεικνύει ότι τα πτώματα είχαν αποκτηθεί με ηθικό τρόπο. Ο Δρ. Lynn Romrell, που προεδρεύει της επιτροπής, λέει ότι πήρε μόνο ένα γράμμα από τον Κινέζο πλαστινοποιητή της έκθεσης, που διαβεβαίωνε ότι είχαν αποκτηθεί με τέτοιο τρόπο. «Δήλωνε ότι τίποτα από το «υλικό» δεν προερχόταν από σωφρονιστικά ιδρύματα ή από εστίες για διανοητικά ανάπηρους. Αλλά υπήρχε μόνο ο λόγος του για αυτό. Δεν υπήρχε κανένα έγγραφο!» λέει ο Ρόμρελ. Ο Ρόμρελ είχε την πρόθεση να κλείσει την έκθεση, αλλά δήλωσε πως η πολιτειακή Επιτροπή Ανατομίας δεν διέθετε τέτοια αρμοδιότητα και δυνατότητα» [http://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=5637687].